Język rumuński zaliczany jest do grupy języków romańskich, co w praktyce oznacza, że jest on w linii prostej potomkiem języka łacińskiego.

Odnosząc się do łacińskiej etymologii wielu wyrazów warto przypomnieć, że do roku 1904 używane były litery Â, Ê, Î, Ô i Û, których wartość fonetyczna zdążyła się w już przejść w jeden dźwięk: [ɨ]. Podobnie kwestia ta wyglądała w przypadku liter Ă, Ĕ, Ĭ i Ŭ, które już wtedy były wymawiane jako [ə].

W praktyce oznacza to, że na początku minionego stulecia w języku rumuńskim pojawiały się następujące wyrazy:

câmp — pole (łac. campus)

ânger — anioł (łac. angelus)

vênt — wiatr (łac. ventus)

tênĕr — młody (łac. tener)

rîu — rzeka (łac. rivus)

fôntână — fontanna (łac. fontanus)

adûnc — głęboki (łac. aduncus)

ei sûnt — oni są (łac. sunt)

Sytuacja uległa zmianie w roku 1904, kiedy to podjęto decyzję o wyeliminowaniu niepotrzebnych liter i uproszczeniu języka – zaproponowano wówczas, by w użyciu pozostawić wyłącznie  i Î oraz Ă.

Reforma przyjęta została bardzo dobrze, a nową ortografię ostatecznie usystematyzowano w roku 1932, przyjmując następujące reguły:

1. Î piszemy w dwóch przypadkach:

a) Gdy jest to pierwsza sylaba danego wyrazu, np. împărat, împlini, înainte, înger oraz w złożeniach zawierających powyżej wyszczególnione wyrazy, np. neînsemnat, preaînalt.

b) W czasownikach kończących się na -rî oraz w wyrazach pochodnych, np. hotărî, hotărîtor, urît.

2. Â piszemy we wszystkich pozostałych przypadkach.

Efektem reformy okazały się także burzące krew w żyłach zapisy typu: înger od łac. angelus, îngustus od łac. angustus, czy też sân od łac. sinus.

Kolejne działania ortograficzne podjęte zostały w roku 1953, kiedy to całkowicie wyeliminowano literę Â na rzecz Î (z wyjątkiem kilku nazwisk) – w zamyśle miało to stanowić zwycięstwo postulatu ortografii fonetycznej.

W związku z reformą zmianie uległa także pisownia nazwy państwa z România na Romînia – było to działanie zamierzone przez władze prosowieckie, dążące do pozbawienia Rumunów ich świadomości narodowej.

Z czasem władze komunistyczne postanowiły się jednak zrehabilitować – w roku 1965 przywrócona została pisownia România, ponadto postanowiono, że wyrazy pochodne będą zapisywane przy pomocy litery Â, np. român, românesc, româncă.

Litery Ê, Ô i Û w wyniku reformy przepadły bezpowrotnie, nie została jednak całkowicie zlikwidowana jednak litera Â.

Kolejne zmiany pojawiły się w roku 1993, kiedy to Akademia Rumuńska wydała dekret, na którego mocy anulowano zmiany wprowadzone przez rząd postkomunistyczny, proponując wprowadzenie litery  na następujących zasadach:

1. Î piszemy bezwzględnie na początku i na końcu wyrazu, np. împărat, înger, amărî.

2. Î piszemy także w złożeniach zawierających powyżej wyszczególnione wyrazy, np. neîndurat, neînsemnat.

3. Â piszemy wewnątrz wyrazu, np. bând, vânt, român.

Ponadto podjęto decyzję, że wyraz sînt pomimo wymowy przez [ɨ], będzie zapisywany przez U (dotyczy to również wyrazów pochodnych). Reforma nie dotyczyła jednak tradycyjnie pisanych nazw własnych.

Reforma wywołała larum wśród lingwistów, którzy przytaczali następujące argumenty:

1. Pisownia przez  w około 15% zgodna jest z etymologią łacińską.

2. W wymowie dialektalnej wiele wyrazów pisanych przez I zaczyna być wymawianych przez [ɨ], np. sifon — sîfon, ziua — zîua, stingă — stîngă.

3. Wiele rzeczowników i przymiotników w trakcie odmiany zmienia [ɨ] na [i], np. sfînt — sfinte, cuvînt — cuvinte.

4. Tak samo dzieje się podczas koniugacji pewnych czasowników, np. a vinde — eu vînd — tu vinzi — ei vînd.

Jest to ortografia dozwolona na obszarze Rumunii do dnia dzisiejszego.